اضطراب یکی از شایع‌ترین مشکلات روان‌شناختی در دنیای امروز است. تقریباً همه‌ی ما در مقاطعی از زندگی اضطراب را تجربه کرده‌ایم؛ از نگرانی برای امتحان گرفته تا استرس درباره‌ی آینده. اما وقتی اضطراب به‌طور مداوم و مزمن تجربه شود، می‌تواند کیفیت زندگی را به شدت کاهش دهد. در این مقاله به بررسی علمی اضطراب، دلایل آن و مهم‌ترین راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه روانشناسی می‌پردازیم.
⸻
اضطراب چیست؟
اضطراب یک پاسخ طبیعی ذهن و بدن به شرایط تهدیدکننده یا نامشخص است. در واقع اضطراب یک «سیستم هشدار» است که ما را از خطرات احتمالی آگاه می‌سازد. با این حال، زمانی که این هشدار بیش‌ازحد یا نابجا فعال شود، به جای کمک، به مانعی در زندگی تبدیل می‌شود.
⸻
نشانه‌های اضطراب چیست؟
نشانه‌های روانی:
• نگرانی بیش‌ازحد و غیرقابل‌کنترل
• افکار منفی مداوم
• احساس خطر یا ترس بی‌دلیل
نشانه‌های جسمانی
• تپش قلب
• تعریق کف دست
• لرزش
• تنش عضلانی
⸻
علل اضطراب
عوامل زیستی
• عدم تعادل انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین
• زمینه ژنتیکی و سابقه خانوادگی
عوامل محیطی
• سبک فرزندپروری کنترل‌گر یا پراضطراب
• وقایع استرس‌زا مانند از دست دادن شغل یا طلاق
عوامل شناختی
• سبک‌های فکری ناکارآمد مانند «فاجعه‌سازی» یا «تفکر سیاه و سفید»
⸻
راهکارهای روانشناسی برای مقابله با اضطراب
1. تمرین تنفس عمیق و آگاهانه
تنفس عمیق به مغز پیام می‌دهد که «خطر رفع شده»، در نتیجه سیستم عصبی پاراسمپاتیک فعال می‌شود و بدن به حالت آرامش بازمی‌گردد.
2.تکنیک مواجهه تدریجی
اجتناب، اضطراب را تقویت می‌کند. تکنیک مواجهه تدریجی به شما کمک می‌کند تا با ترس‌های خود به‌صورت کنترل‌شده روبه‌رو شوید و بر آن‌ها غلبه کنید.
3.بازسازی شناختی
در درمان شناختی رفتاری (CBT)، به شما آموزش داده می‌شود تا افکار منفی خود را شناسایی و بازنویسی کنید. این کار منجر به کاهش شدت اضطراب می‌شود.
4.ذهن‌آگاهی (Mindfulness)
ذهن‌آگاهی کمک می‌کند تا در لحظه‌ی حال بمانید، بدون قضاوت. تمرینات مدیتیشن، یوگا و اسکن بدن می‌توانند مؤثر باشند.
5.سبک زندگی سالم
خواب کافی، تغذیه مناسب، ورزش منظم و کاهش مصرف کافئین نقش مهمی در مدیریت اضطراب دارند.
⸻
چه زمانی باید به روانشناس مراجعه کنیم؟
اگر اضطراب شما:
• عملکرد شغلی، تحصیلی یا اجتماعی‌تان را مختل کرده
• با علائم جسمی آزاردهنده همراه شده
• باعث اختلال خواب یا تمرکز شده
حتماً با یک روانشناس مشورت کنید. مراجعه زودهنگام، درمان را آسان‌تر می‌کند.
⸻
کلینیک روانشناسی شایان مایند کر
اضطراب قابل مدیریت است، حتی اگر به‌نظر غیرقابل‌کنترل بیاید. با شناخت ریشه‌ها و استفاده از راهکارهای علمی و تمرین مداوم، می‌توان کیفیت زندگی را بهبود داد. اگر احساس می‌کنی به کمک تخصصی نیاز داری، ما در Shayan Mindcare در کنارت هستیم.
